Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης

Εισαγωγή στην ιστορία του 20ού αιώνα

Αντικείμενο του μαθήματος είναι η εισαγωγή στον σύντομο 20^ό αιώνα στην Ευρώπη και στον κόσμο, από την σκοπιά της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας. Ο 20^ός αιώνας αντιμετωπίζεται ως η περίοδος μεταξύ του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης το 1991 και η εποχή της επιτάχυνσης των αλλαγών και της αύξησης της περιπλοκότητας διεθνώς. Η έμφαση δίνεται στις εξελίξεις στην Ευρώπη και στη διακύμανση της θέσης της στον κόσμο. Οι θεματικές ενότητες, χρονολογικά οργανωμένες, παρακολουθούν τις τρεις υποπεριόδους του ιστορικού τριπτύχου, όπως το ονομάζει ο Έρικ Χομπσμάουμ: την Εποχή της  Καταστροφής (1914-1945), τα Χρυσά Χρόνια (1945-1975) και τα Χρόνια της Κατολίσθησης (1975-1989/91).

Θεματικές ενότητες

1. Η Ευρώπη και ο κόσμος πριν και μετά τον Α΄ Π.Π.
2. Μετά τον Μεγάλο Πόλεμο. Η πτώση των αυτοκρατοριών –η άνοδος και η πτώση της δημοκρατίας στο α΄ μισό του 20ού αιώνα
3. Η Επανάσταση του Οκτώβρη. Ένας νέος κόσμος γεννιέται;
4. Βερσαλίες. Η ασταθής ειρήνη
5. Η μεγάλη Ύφεση και ο Μεσοπόλεμος
6. Η έλευση του φασισμού και του ναζισμού
7. Ο Β΄ Π.Π. Από την κατάκτηση της Ευρώπης στη συντριβή του Χίτλερ
8. Ο «μετα-πόλεμος»: Συντρίμια και Ανοικοδόμηση. Η Ευρώπη αποδυναμώνεται.
9. Προς τον Ψυχρό Πόλεμο- Η Ευρώπη κομμένη στα δύο
10. Η απο-αποικιοποίηση και η δημιουργία του Τρίτου Κόσμου
11. Μια νέα προοπτική γεννιέται: Από την ΕΟΚ στην Ευρωπαϊκή Ένωση
12. Η «χρυσή τριακονταετία»: 1945-1975. Κοινωνικές μεταβολές.
13. Το 1968.
14. Κοινωνίες σε κρίση. Μαζική κουλτούρα και τεχνολογική επανάσταση.
15. Ο σταλινισμός, η αποσταλινοποίηση και τα όρια της: Η αποτυχία των εναλλακτικών δρόμων: Βουδαπέστη, Πράγα, Γκσταγκ.
16. Η ευρωπαϊκή ενοποίηση και το ευρωπαϊκό πρότυπο.
17. Η νέα δεξιά και ο νεοφιλλευθερισμός.
18. Η κατάρρευση του κομμουνισμού και η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης
19. O αιώνας της Αμερικής; Από τους G6 στους G20.

Μαθησιακά αποτελέσματα

Το μάθημα συμβάλλει:

1. στην εξοικείωση με τη διεθνή βιβλιογραφία για τον σύντομο 20^ό αιώνα και τις επιμέρους όψεις του
2. στη γνωριμία με τα κυρίαρχα ερμηνευτικά ιστοριογραφικά σχήμα για τον 20^ό αιώνα
3. στην παρακολούθηση των αλλαγών στην πολιτική γεωγραφία της σύγχρονης Ευρώπης από τον Α΄ ΠΠ έως και τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης
4. στην παρακολούθηση των κοινωνικών μεταβολών, ιδίως κατά την μεταπολεμική περίοδο
5. στην απόκτηση βασικών γνώσεων για τα μείζονα πολιτικά γεγονότα και τους πρωταγωνιστές τους
6. στην κατανόηση του ρόλου της αναμέτρησης των πολιτικών ιδεολογιών στη διαμόρφωση των ιστορικών εξελίξεων ως ιδιαίτερο γνώρισμα της υπό εξέτασης περιόδου
7. στην άσκηση στην ακρίβεια, τη σαφήνεια και στην αποφυγή του αναγωγισμού και του αναχρονισμού στην απόπειρα ιστορικής εξήγησης
8. στην έξοδο από τη σχολική αντίληψη για την ιστορία και στην εισαγωγή σε βασικές έννοιες της ιστορικής έρευνας.

Βασική βιβλιογραφία *

1. Serge Bernstein - Pierre Milza, Ιστορία της Ευρώπης 3-Διάσπαση και Ανοικοδόμηση της Ευρώπης, 1919 έως και σήμερα, Αθήνα: εκδόσεις Αλεξάνδρεια 1997 (α΄ γαλλ. έκδ. 1992).
2. Eric Hobsbawm, H Εποχή των Άκρων. Ο σύντομος 20^ος αιώνας, 1914-1991, Αθήνα: Θεμέλιο 2002 (α΄αγγλ. έκδ. 1994).
3. Mark Mazower, Σκοτεινή  Ήπειρος. Ο Ευρωπαϊκός 20ός αιώνας, Αθήνα: εκδόσεις Αλεξάνδρεια 2001 (α΄ αγγλ. έκδ. 1998).
4. Tony Judt, H Ευρώπη μετά τον πόλεμο, Αθήνα:  εκδ. Αλεξάνδρεια 2012 (α΄ αγγλ. έκδ. 2005).

* Τα δύο πρώτα βιβλία προσφέρονται (εναλλακτικά) μέσω του Εύδοξου για το συγκεκριμένο μάθημα και τα άλλα δύο υποδεικνύονται συμπληρωματικά. Όλα βρίσκονται στη βιβλιοθήκη του Τμήματος (Αιόλου 44) και μπορείτε να τα συμβουλευθείτε. Περαιτέρω βιβλιογραφικές προτάσεις για επιμέρους θέματα δίνονται στα αντίστοιχα μαθήματα.

 Περισσότερες πληροφορίες και υλικό υποστήριξης στις σελίδες του ηλεκτρονικού μαθήματος.