Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης

Εκπονούμενη Διδακτορική Διατριβή

«Γεφυρώνοντας το Χάσμα μεταξύ Διοίκησης και Ευπαθών Ομάδων: Ο Διαμεσολαβητικός Ρόλος του Τρίτου Τομέα στην Παροχή Υπηρεσιών Πρόνοιας»

Ημερομηνία έναρξης: 28 Μαΐου 2024

Περίληψη

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια συμμετοχική στροφή στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών, η οποία γίνεται πλέον κατανοητή ως ένα οικοσύστημα όπου διαφορετικοί φορείς συνεργάζονται με σκοπό τη συν-δημιουργία δημόσιας αξίας που εξαρτάται από την ποιότητα της αλληλεπίδρασης. Ενώ η έννοια της συμπαραγωγής (co-production) προϋποθέτει την ενεργό συμμετοχή των χρηστών στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών, οι υπηρεσίες πρόνοιας απευθύνονται συνήθως σε ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες που δεν είναι σε θέση να επικοινωνήσουν άμεσα τις ανάγκες τους στη Διοίκηση ως απόρροια γνωστικών, πολιτιστικών, γλωσσικών, ή και άλλων περιορισμών. Την ίδια στιγμή, οι εν λόγω ομάδες πλήττονται κατά τις γραφειοκρατικές τους συναντήσεις από δυσανάλογα διοικητικά βάρη (administrative burdens) τα οποία παρεμποδίζουν την πρόσβασή τους στις δημόσιες υπηρεσίες.

Ως εκ τούτου, δημιουργείται ένα χάσμα μεταξύ του παρόχου (δημόσια διοίκηση) και των χρηστών (ευπαθείς ομάδες), το οποίο αναμένεται να γεφυρωθεί από φορείς του τρίτου τομέα, επανακαθορίζοντας τη σχέση κράτους - πολίτη. Η προτεινόμενη διατριβή εκτιμά πως αυτό μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: πρώτον, μέσα από τη συνεισφορά των εθελοντικών οργανώσεων στο μετριασμό των διοικητικών βαρών για τη βελτίωση της πρόσβασης των περιθωριοποιημένων ομάδων σε δημόσιες υπηρεσίες πρόνοιας, και την ακόλουθη προαγωγή της κοινωνικής δικαιοσύνης, και δεύτερον, μέσα από τη διαβίβαση των αιτημάτων τους στη Διοίκηση (δεδομένης της περιορισμένης διαβουλευτικής τους ικανότητας), υπό το πρίσμα της κοινοτικής συμπαραγωγής (community co-production), για την ανάπτυξη νέων υπηρεσιών που ανταποκρίνονται καλύτερα στις πολύπλευρες ανάγκες τους.

Τούτων δοθέντων, ο σκοπός της διατριβής είναι να συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση του διαμεσολαβητικού ρόλου των φορέων του τρίτου τομέα, καλύπτοντας έτσι το κενό που παρατηρείται στην υπάρχουσα βιβλιογραφία σχετικά με το πώς ακριβώς αυτοί αλληλεπιδρούν αφενός με τις ευπαθείς ομάδες και αφετέρου με τους δημοσίους υπαλλήλους στο πλαίσιο της συνεργατικής διακυβέρνησης (collaborative governance). Παράλληλα, αποβλέπει στον προσδιορισμό των θεσμικών παραγόντων που δύνανται να επηρεάσουν τις εν λόγω αλληλεπιδράσεις, εξετάζοντας το ενδεχόμενο γραφειοκρατικοποίησης της συμμετοχικής στροφής της Διοίκησης και θεσμοποίησης του διαμεσολαβητικού ρόλου των εθελοντών.

Οι υποθέσεις εργασίας θα ελεγχθούν στη βάση μιας εκτεταμένης ποιοτικής έρευνας επιλεγμένων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και του τρόπου με τον οποίο αυτές μεσολαβούν μεταξύ του Δήμου Αθηναίων και των ατόμων που ζουν σε καθεστώς αστεγίας με στόχο την ανάδειξη ζητημάτων που άπτονται των δικαιωμάτων τους και την από κοινού διευθέτησή τους.