Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης

Αντικείμενο του μαθήματος είναι η παρουσίαση του πεδίου των οργανωμένων ομάδων συμφερόντων και η ένταξή του στον ευρύτερο χώρο της πολιτικής επιστήμης και της διεθνούς πολιτικής. Εξετάζει τη γένεση, εξέλιξη και μετασχηματισμό αυτών των φορέων στις σύγχρονες δημοκρατίες. Παρουσιάζει τις κυριότερες εκφάνσεις του φαινομένου όπως αναπτύσσονται στην Ευρώπη και αλλού στον κόσμο και διερευνά πως εντάσσονται στην πολιτική και δημοκρατική διαδικασία. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην επιρροή μέσω της διαμεσολάβησης, διαβούλευσης, πληροφόρησης και άσκησης πίεσης (lobbying)  των ομάδων συμφερόντων στο σχεδιασμό των σύγχρονων δημόσιων πολιτικών και αποτιμάται η σχέση τους με το κράτος και τους ευρωπαϊκούς και διεθνείς θεσμικούς φορείς. Τέλος, το μάθημα ευνοεί την διεπιστημονική ανάλυση του ζητήματος (πολιτική επιστήμη, διεθνής πολιτική και πολιτική κοινωνιολογία) και αναδεικνύει τα βασικά θεωρητικά ρεύματα και μεθόδους έρευνας στο συγκεκριμένο πεδίο ανάλυσης.

Το μάθημα αποσκοπεί:

1. Στην ενδελεχή μελέτη του φαινομένου και στην συγκριτική διερεύνηση της δράσης των εν λόγω φορέων που γνωρίζουν αξιοσημείωτη ανάπτυξη την σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης.
2. Στην ενίσχυση της γνώσης γύρω από τα ζητήματα δημόσιου συμφέροντος που έχουν ανακύψει στο πλαίσιο ανάπτυξης αυτού του πολιτικού φαινομένου (μορφές άτυπης διακυβέρνησης, ρυθμιστική ‘αιχμαλωσία’, ‘περιστρεφόμενες θύρες´, κτλ). 
3. Στη διερεύνηση των παραγόντων ανάπτυξης του φαινομένου που συμβάλλουν στην ενίσχυση ή στην αποδυνάμωση του ρόλου του κράτους και της δημοκρατίας.
4. Στην κατανόηση των βασικών θεωρητικών και μεθοδολογικών εργαλείων ανάλυσης και ερμηνείας στο εν λόγω πεδίο έρευνας.

Περιεχόμενα του μαθήματος

1. Oμάδες συμφερόντων και δημόσιες υποθέσεις: ιστορικοί σχηματισμοί, εξέλιξη και ταυτότητα δρώντων
2. Η έννοια της Κοινωνίας των πολιτών και των δικτύων πολιτικής. Θεωρίες συγκρότησης ομάδων συμφερόντων.
3. Ο ρόλος του lobbying στις σύγχρονες δημοκρατίες: στρατηγικές επιρροής και ενίσχυσης της διαπραγματευτικής ισχύος των ομάδων συμφερόντων.
4. Ο ρόλος των ομάδων συμφερόντων στις διαδικασίες διαπραγμάτευσης και λήψης αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
5. Lobbying και διπλωματία: κράτη-λομπίστες και δημόσια (και ψηφιακή) διπλωματία, λομπίστες στην υπηρεσία δημόσιων δρώντων, θεσμοί μεταξύ lobbying και διπλωματίας.
6. Ομάδες συμφερόντων και lobbying στις Ηνωμένες Πολιτείες.
7. Κρατικός έλεγχος και lobbying στην Κίνα.
8. Διεθνικές ομάδες συμφερόντων και παγκοσμιοποίηση
9. Το πρόβλημα της ρυθμιστικής και γνωστικής ‘αιχμαλωσίας’. Η χρήση της εμπειρογνωμοσύνης και της επιστήμης.
10. Το πρόβλημα της σύγκρουσης συμφερόντων. Η σύγκλιση δημόσιου και ιδιωτικού χώρου.
11. Ιδιωτικά συμφέροντα και δημόσιο συμφέρον. Αντι-lobbying πολιτών, πληροφοριοδότες δημοσίου συμφέροντος (whistleblowers).
12. Νομικές ρυθμίσεις της δράσης των ομάδων συμφερόντων και διαφάνεια. Tο ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο λογοδοσίας.
13. Μεθοδολογικές παρατηρήσεις. Πως μελετάμε το γνωστικό πεδίο των ομάδων συμφερόντων;  Η ανθρωπογεωγραφία του πεδίου έρευνας.

Μαθησιακά αποτελέσματα

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια:

1. Κατανοεί την ιστορική εξέλιξη, ανάπτυξη και ευρύτερη σημασία του ρόλου των ομάδων συμφερόντων στην ευρωπαϊκή και διεθνή πολιτική.
2. Έχει αποκτήσει βασικές γνώσεις σε συγκριτική προοπτική σχετικά με τo προφίλ, τον τρόπο λειτουργίας και δράσης των εμπλεκόμενων δρώντων (οικονομικοί, επιχειρηματικοί, επαγγελματικοί, συμβουλευτικοί δρώντες κτλ.).
3. Είναι σε θέση να διακρίνει τις βασικές διαφορές μεταξύ των εκάστοτε προτύπων δράσης των ομάδων συμφερόντων αλλά και των αντίστοιχων κανόνων λογοδοσίας και διαφάνειας κάνοντας αναφορά σε αντίστοιχα παραδείγματα από την ευρωπαϊκή και διεθνή εμπειρία.
4. Έχει αναπτύξει βασικές ερευνητικές δεξιότητες στο πεδίο της διεπιστημονικής ανάλυσης του εν λόγω πολιτικού φαινομένου.
5. Εχει αποκτήσει εξοικείωση με βασικές έννοιες, θεωρητικά εργαλεία και προσεγγίσεις που αναπτύσσονται στο συγκεκριμένο πεδίο έρευνας.

Περισσότερες πληροφορίες και υλικό υποστήριξης στις σελίδες του ηλεκτρονικού μαθήματος.